Κωνσταντίνος Βαγιονάκης
Συμπαντικό Καλειδοσκόπιο
Εκδόσεις Liberal Books, Ιανουάριος 2014.
Σελίδες 240, τιμή: 19,90 ευρώ

Ο Κωνσταντίνος Βαγιονάκης είναι καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ειδικεύεται σε θέματα Σωματιδιακής Φυσικής και Κοσμολογίας και στο συγκεκριμένο βιβλίο έχει συγκεντρώσει κείμενα δημοσιευμένα σε διάφορα έντυπα. Πρόκειται για είκοσι ένα ανεξάρτητα μεταξύ τους άρθρα, όλα με μια βασική δομή. Ξεκινώντας από ένα συγκεκριμένο επιστημονικό γεγονός ο συγγραφέας αρχίζει να προσθέτει σε αυτό διάφορα άλλα στοιχεία, όχι μόνον επιστημονικά αλλά και κοινωνικά ως και καλλιτεχνικά. Για παράδειγμα, στο άρθρο από όπου έχω δανειστεί τον τίτλο αυτής της παρουσίασης, το βασικό πρόσωπο είναι ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, ο επικεφαλής στην ανάπτυξη της ατομικής βόμβας στο Λος Αλαμος. Αφού παραθέτει αρκετά βασικά στοιχεία για τον Οπενχάιμερ, άλλα πιο γνωστά, άλλα λιγότερο γνωστά –όπως αυτό της προσπάθειας όλη η ομάδα του Λος Αλαμος να ενταχθεί στη δικαιοδοσία του αμερικανικού στρατού (κάτι που κατεδαφίζει την εικόνα του Οπενχάιμερ ως γνήσια αριστερού) -, προσπαθεί να σκιαγραφήσει την προσωπικότητά του παρουσιάζοντας και κάποια παράπλευρα στοιχεία. Ενα τέτοιο είναι π.χ. η άποψή του: «Η επιστήμη δεν είναι το παν, αλλά η επιστήμη είναι όμορφη» ενώ πιο πριν έχει αναφερθεί πως είπε στον πρόεδρο Τρούμαν όταν συναντήθηκαν το 1946 για να τιμηθεί μετά τη ρίψη της βόμβας: «Κύριε πρόεδρε, έχω αίμα στα χέρια μου». Στο τέλος κάθε κομματιού υπάρχουν εκτενείς αναπτύξεις των σημείων που έχουν προικιστεί με κάποια παραπομπή και εκεί δίνονται πολλές πληροφορίες για βιβλία, μουσικοθεατρικές παραστάσεις (βρήκα εκεί αναφορά για την παράσταση του Λούκα Ρονκόνι τη σχετική με το άπειρο και το Ξενοδοχείο Χίλμπερτ, κάτι αρκετά αγνοημένο από τους εδώ φυσικούς αλλά και χορογράφους) μαζί με πολλές διευθύνσεις στο Internet. Τελικά πάντως ο αναγνώστης αφήνεται να βγάλει μόνος το εντελώς δικό του συμπέρασμα.

Αλλα θέματα που γίνονται αντικείμενο ενασχόλησης του συγγραφέα είναι ο Λεβ Λαντάου και οι περιπέτειές του στη Σοβιετική Ενωση, ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή και επιτέλους βρίσκεται κάποιος που προσπαθεί μέσα σε πολύ λίγες σελίδες να εκλαϊκεύσει πραγματικά κάποιες από τις σημαντικές εργασίες του, ενώ το θέμα του (Χωρο)Χρόνου απασχολεί τον συγγραφέα σε περισσότερα από ένα κεφάλαια, για να καταλήξει στην άποψη ότι: «Οπως όλος ο χώρος υπάρχει πραγματικά, με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι και όλος ο χρόνος υπάρχει πραγματικά. Αν και παρελθόν, παρόν και μέλλον εμφανίζονται σαν διακεκριμένες οντότητες… η «ροή του χρόνου» δεν είναι παρά ένα είδος ψευδαίσθησης». Υπάρχουν σε κάποια άρθρα έννοιες που είτε θα ήθελες κάπως περισσότερη εμβάθυνση, όπως στα σχετικά με τις θεωρίες Βαθμίδας, και άλλα όπου θα ήθελες περισσότερη τόλμη, όπως στα σχετικά με τον Ντεριντά και την τακτική του της αποδόμησης, που νομίζω πως σχεδόν εξαγριώνει μερικούς σοβαρούς θετικούς επιστήμονες ως φαφλατάδικη και αναποτελεσματική. Υπάρχει μια επαμφοτερίζουσα στάση στο θέμα Θρησκεία και Επιστήμη και μια πολύ προσεκτική προσέγγιση στο θέμα τού τι υπήρχε πριν από τη Μεγάλη Εκρηξη. Ομως η γενική εντύπωση παραμένει τελικά πολύ θετική, διότι χωρίς να καταφύγει ο συγγραφέας έστω και σε μια εξίσωση, καταπιάνεται με δύσκολα θέματα της επιστήμης και μετά από κάθε ένα από τα ολιγοσέλιδα άρθρα έχεις την αίσθηση ότι κάτι παραπάνω έμαθες και δεν έχασες τον χρόνο σου.
Η έκδοση είναι λιτή αλλά προσεγμένη και χωρίς τυπογραφικά λάθη.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ